OEE of Overall Equipment Effectiveness: wat is het en hoe bereken je het?

In de productie-industrie is de Overall Equipment Effectiveness (OEE) niet weg te denken. Veel productiebedrijven maken handig gebruik van die belangrijke KPI om verspilling in productieprocessen te meten. Exact legt je uit wat de OEE voor jouw organisatie betekent en hoe je hem berekent.

De Overall Equipment Effectiveness is een KPI (Key Performance Indicator) die de werkelijke output van je ‘equipment’ of machines meet in vergelijking met de maximale productiecapaciteit. Voor de OEE van jouw bedrijf breng je drie essentiële factoren in kaart:

1. beschikbaarheid (de tijd dat je machines daadwerkelijk draaien)
2. prestatie (waarbij je machines op volle productiesnelheid werken)
3. kwaliteit (percentage producten zonder defecten)

Voeg je die drie factoren samen? Dan krijg je één duidelijke score – de OEE – die je laat zien hoe efficiënt je productie verloopt.

Verspilling of productieverlies verminderen is één van de belangrijkste manieren om je winstmarges te verhogen. De OEE is een waardevolle KPI om verliezen op te sporen en aan te pakken. Dankzij de juiste inzichten kan je verbeteringen sneller en efficiënter doorvoeren om jouw machines en productieprocessen zo optimaal mogelijk te benutten.

Staat een machine bijvoorbeeld regelmatig stil? Of krijg je de laatste tijd vaker terugzendingen? Dan geeft de Overall Equipment Effectiveness je een duidelijker beeld van die trends en weet je precies in welke productiestappen je nog efficiënter kan worden.

Bovendien helpt de OEE je om in te schatten of je een specifieke productieoutput kan behalen. Doordat je beter zicht hebt op de beschikbaarheid, prestatie en kwaliteit kan je namelijk voorspellen of je productiemachines en -processen in staat zijn om de gewenste output binnen een bepaalde termijn te realiseren.

De Overall Equipment Effectiveness bereken je met deze formule:

OEE = Beschikbaarheid x Prestatie x Kwaliteit

We lichten de drie factoren toe aan de hand van een voorbeeld.

1. Beschikbaarheid
   Dit is de tijd die je machines daadwerkelijk draaien. Je berekent daarvoor de gepresteerde uren ten opzichte van de geplande productie-uren. Plan je bijvoorbeeld om dagelijks van 9 tot 17 uur te produceren, maar is er gemiddeld twee uur per dag stilstand? Dan is je beschikbaarheid dus 75%.
   
   Beschikbaarheidsproblemen ontstaan vaak door technische storingen. De OEE toont je de trends in die storingen. Zo kan je bijvoorbeeld je onderhoudsplanning slimmer organiseren.
   
   
2. Prestatie
   Met de prestatie meet je hoe snel een machine in de praktijk werkt in vergelijking met de maximale productiesnelheid. Kan een machine bijvoorbeeld maximaal 100 eenheden per uur produceren, maar haal je er in werkelijkheid 80 per uur uit? Dan is je prestatie 80%.
   
   Vaak worden de prestaties van je machines beïnvloed door inefficiënte processen of niet (goed) opgeleid personeel. Die prestatieproblemen ontstaan dus niet altijd door stilstand. Een vertraging van enkele seconden per product kan op grote schaal leiden tot zware productieverliezen.
   
   
3. Kwaliteit
   Met de productiekwaliteit meet je het percentage producten dat zonder defecten en volledig volgens de productspecificaties van de band rolt. 10 afgekeurde producten per batch van 100 levert dus een kwaliteitsscore van 90% op. De kwaliteitsscore is een belangrijke factor om verspilling tegen te gaan. Afgekeurde producten betekenen bovendien verlies van grondstoffen, materiaal en energie.

Voor de berekening van de OEE bepaal je het percentage door de drie scores te vermenigvuldigen. In het bovenstaande voorbeeld kom je met 75%, 80% en 90% dus uit op een Overall Equipment Effectiveness van 54%. Die score meet je meestal voor de hele productie, in plaats van per machine.

Een OEE-score van 100% zou betekenen dat er geen stilstandtijd, snelheidsverlies of defecte producten zijn. Een goed streefbereik voor fabrikanten ligt tussen 60% en 85%, hoewel de meeste producenten een redelijke OEE-score tussen 40% en 60% behalen.

Gaat jouw productiebedrijf aan de slag met OEE? Let dan op de volgende drie aandachtspunten:

1. Staar je niet blind op de totale OEE-score
   Met het OEE-percentage kan je eenvoudig periodes vergelijken, maar soms leidt dat tot te snelle conclusies. Gebruik het totale percentage als leidraad, maar ga altijd dieper in op de drie individuele componenten. Een grondige analyse van elke component afzonderlijk helpt je om doelgerichter verbeteringen door te voeren en de totale OEE-score sneller te verhogen.
   
   
2. Begin niet te ambitieus
   Stel altijd haalbare doelen en maak een bijbehorend stappenplan voor je productiebedrijf. Wil je graag op korte termijn grote verbeteringen zien? Dan verlies je vaak de focus, of raak je sneller gedemotiveerd door tegenvallende resultaten. Start klein, met een aantal productielijnen en breid steeds verder uit. En leg de focus daarbij op uitdagende, maar ook realistische doelstellingen.
   
   
3. Vermijd fouten door manuele gegevensinvoer
   Een van de grootste valkuilen is de manuele invoer van gegevens. Dat is niet alleen tijdrovend, maar vergroot ook het risico op menselijke fouten. Vergeet je een storing te registreren? Of is de informatie onvolledig? Dan is je OEE-berekening ook onbetrouwbaar. Bovendien is een manuele gegevensanalyse lastig. Met geautomatiseerde systemen voor dataverzameling en dashboards voor de analyse los je dat probleem op en werk je altijd met nauwkeurige cijfers.

Om de efficiëntie van de Overall Equipment Effectiveness (OEE) te meten heb je actueel inzicht nodig in wat er in jouw bedrijf gebeurt. Met de productiesoftware van Exact heb je altijd inzicht in al jouw productieprocessen, zodat je kan ingrijpen waar nodig.

De handige standaard dashboards van Exact voor Productie zijn specifiek ontworpen voor de productiesector en bieden je realtime inzicht in belangrijke gegevens zoals productiekosten, materiaaluitval, doorlooptijden en zo veel meer. Je kan eenvoudige analyses maken per artikel, bewerking of kost. Bovendien kan je de standaard dashboards snel en gemakkelijk personaliseren volgens je specifieke bedrijfssituatie. Die aanpasbare dashboards zijn ideaal om jouw bedrijfseigen KPI’s, zoals de OEE, op te volgen.

Je configureert de aanpasbare dashboards zelf op maat van jouw fabriek. En dankzij de koppelingen van Exact voor Productie voeg je eenvoudig al je andere gegevens samen in één systeem. Zo digitaliseer je je hele productieketen en vertrouw je altijd op correcte informatie.