De accountantscontrole uitgelegd
Alles wat jij moet weten over de wettelijk verplichte controle van de jaarrekening
Ieder jaar komt hij weer terug: de wettelijke controle van de jaarrekening. Een accountant is van essentieel belang als het gaat om deze accountantscontrole, ook wel audit genoemd. Dit proces zorgt namelijk voor de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van de opgestelde jaarrekening en moet voor een middelgroot of grote onderneming door een (externe) accountant worden laten uitgevoerd. Wij vertellen je hier alles over wat een verplichte accountantscontrole is, wanneer een jaarrekening precies controleplichtig is en wat de werkzaamheden en richtlijnen zijn waar je als accountant mee te maken krijgt.
Wat is een accountantscontrole?
Bij het proces van een accountantscontrole controleert een (externe) accountant de jaarrekening van een onderneming. Het doel? Om onafhankelijk en objectief voor het maatschappelijk verkeer vast te stellen of de financiële overzichten van een organisatie een getrouw beeld geven van de financiële positie, prestaties en kasstromen. Een accountant onderzoekt dus alle financiële gegevens, beoordeelt de administratieve organisatie en interne controlemaatregelen en voert diverse controlewerkzaamheden uit om zo de juistheid van de cijfers te verifiëren. Geldt dit dan voor alle jaarrekeningen? Nee, een accountantscontrole wordt alleen uitgevoerd wanneer een jaarrekening controleplichtig is.
Is de betekenis van ‘een audit’ hetzelfde als die van ‘een accountantscontrole’?
De term 'audit' en 'accountantscontrole' worden vaak gezien als synoniemen voor elkaar. Je zou dus denken dat de betekenis van ‘een audit’ en ‘een accountantscontrole’ hetzelfde zijn. Maar er is een subtiel verschil. De betekenis van de term 'audit' is breder en heeft niet alleen betrekking op de financiële overzichten en processen van een bedrijf, maar ook op andere aspecten worden toegepast. De betekenis van een audit is dus breder, waarbij de accountantscontrole in feite gezien kan worden als een specifiek soort audit welke zich richt op een meer afgebakend terrein rondom de financiële aspecten van een bedrijf.
De controleplichtige jaarrekening
We focussen ons dus op de accountantscontrole. Maar geldt een accountantscontrole voor alle jaarrekeningen? Nee, dit geldt alleen voor de controleplichtige jaarrekeningen. Een controleplichtige jaarrekening houdt in dat de jaarrekening moet voldoen aan vastgestelde criteria en dat deze dus gecontroleerd moet worden door een bevoegde (externe) accountant, waarbij de accountant formeel een accountantsverklaring bij die specifieke jaarrekening afgeeft. Deze controleplicht geldt voor middelgrote- en grote bedrijven. Uiteraard is iedere ondernemer vrij om een vrijwillige controle uit te laten voeren. Door de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid van de jaarrekening te waarborgen, wordt de geloofwaardigheid en transparantie van de financiële rapportages vergroot.
Wanneer is een jaarrekening controleplichtig?
Zoals hierboven genoemd geldt de controleplicht voor bedrijven van diverse groottes en rechtsvormen. Maar wanneer is een jaarrekening precies controleplichtig? De criteria voor een controleplichtige jaarrekening zijn gebaseerd op de rechtsvorm en de omvang van een bedrijf en een bedrijf is controleplichtig als het gedurende twee opeenvolgende jaren aan minstens twee van de criteria voldoet. De belangrijkste criteria voor een controleplichtige jaarrekening zijn:
- De balanstotaal: de balanstotaal van het bedrijf bedraagt € 6 miljoen of meer;
- De netto-omzet: de netto-omzet van het bedrijf bedraagt € 12 miljoen of meer;
- Het gemiddeld aantal werknemers: het bedrijf heeft gedurende het boekjaar gemiddeld meer dan 50 werknemers.
Wanneer een bedrijf voldoet aan de bovengenoemde criteria, is de jaarrekening controleplichtig en is de accountant aan de beurt voor het uitvoeren van de accountantscontrole.
Werkzaamheden en richtlijnen voor de accountantscontrole
Uit te voeren werkzaamheden
Doordat de wettelijke controle op de jaarrekening altijd uitgevoerd moet worden door een daarvoor bevoegde accountant, speel jij hierin een cruciale rol voor ondernemers. Jij bent verantwoordelijk voor het uitvoeren van de controlewerkzaamheden en het geven van een verklaring over de financiële verslaglegging. De verplichte accountantscontrole op de jaarrekening bestaat vaak uit de volgende fases:
- Planning en voorbereiding
- Interimcontrole: focus op de beoordeling van de interne organisatie van een bedrijf
- Eindejaarscontrole: focus op het vaststellen van de betrouwbaarheid van de data in de jaarrekening
- Afronding en rapportage
Taken die bij deze fasen horen taken bestaan onder andere uit:
- Het evalueren van interne controlesystemen;
- Het uitvoeren van analyses en testwerkzaamheden;
- Het verzamelen van geschikt en voldoende controlebewijs;
- Het beoordelen van de financiële verslaglegging op naleving van wet- en regelgeving en juistheid;
- Het verstrekken van een assurance-verklaring over de jaarrekening.
Specifieke richtlijnen en standaarden
Bij het uitvoeren van deze werkzaamheden zijn accountants verplicht om specifieke richtlijnen en standaarden te volgen. Deze richtlijnen voor de accountantscontrole zorgen ervoor dat iedere accountant de verplichte accountantscontroles op een betrouwbare en consistente manier uitvoert. Een overzicht van alle jaarlijkse richtlijnen rondom de wettelijke controles van (geconsolideerde) jaarrekeningen is te vinden op de website van de Koninklijke Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants (NBA).
Na het uitvoeren van de verplichte accountantscontrole stelt de accountant een rapport op met daarin zijn bevindingen en conclusies en geeft bovenal de accountantsverklaring af.
Slimme software als hulpmiddel
Waar de accountantscontrole vroeger nog handmatig werd uitgevoerd, denk aan het handmatig tot in detail controleren van inkooporders, facturen, etc., is dit vandaag de dag niet meer aan de orde. Met behulp van slimme software werk je gemakkelijk online samen met je cliënten en kan alle nodige informatie met één druk op de knop beschikbaar gesteld worden. Mist er toch nog informatie? Door middel van handige Prepare by Cliënt (PBC) vragenlijsten kunnen documenten en informatie gemakkelijk worden opgevraagd.
Eén totaaloplossing voor jouw kantoor binnen handbereik
Met de accountancy suite van Exact Online heb je een krachtige totaaloplossing voor jouw kantoor. Combineer je werkprogramma- of audit software met de andere accountancy oplossingen of koppel deze aan je bestaande apps of één van de 220 apps uit de App Store. Jij kiest zelf wat je nodig hebt.