Risicobeheer
Wat is risicobeheer?
Risicobeheer is vergelijkbaar met het installeren van een brandalarm: je hoopt dat het nooit afgaat, maar je doet toch liever nu extra moeite zodat je later beter beschermd bent. Bij risicobeheer identificeer, beoordeel en definieer je risico's die mogelijk impact hebben op het vermogen van de organisatie om doelstellingen te behalen. Het is dan een cruciaal onderdeel van projectmanagement, maar ook bij het managen van je financiën. Op deze pagina lees je hoe het proces van risicomanagement eruitziet, gaan we dieper in op verschillende vormen van risicobeheersing en laten we voorbeelden zien van mogelijke (financiële) risico's.
Het proces van risicomanagement
Een ander woord voor risicobeheer is risicomanagement. Risicomanagement is essentieel voor het succes van je projecten of de financiële gezondheid van je onderneming. Het maakt je organisatie weerbaarder voor veranderingen en bespaart een hoop lasten later. Het is dan ook belangrijk dat je risicomanagement gestructureerd aanpakt. Een effectief risicomanagement proces bestaat uit de volgende stappen:
Stap 1: Definieer je doelstelling
Voordat je aan de slag gaat met risicomanagement is het belangrijk om de doelstelling van je organisatie of project te bepalen. Denk bij een organisatiedoelstelling bijvoorbeeld aan omzetgroei en bij een project bijvoorbeeld aan het lanceren van een nieuwe website zijn.
Stap 2: Identificeer risico's
Heb je je doelstelling gedefinieerd? Dan is het tijd om te kijken welke risico's kunnen optreden tijdens het uitvoeren van het project. De kennis van je team is hierbij onmisbaar. Zij kunnen vanuit ervaring aangeven of zij al met een bepaald risico te maken hebben gehad of waarvan ze denken dat de kans groot is dat deze optreedt in de toekomst.
Stap 3: Analyseer de impact van het risico
Hoe groot is de kans dat een risico zich voordoet? En wat zijn de gevolgen als het risico werkelijkheid wordt? Door een diepgaande analyse van de risico's die je eerder in kaart hebt gebracht geef je antwoord geven op deze vragen. Zo weet je precies wat de (financiële) gevolgen zijn voor je onderneming als het risico werkelijkheid wordt.
Stap 4: Prioriteer het risico
Nu je de impact van de risico's hebt vastgesteld kun je deze prioriteit toekennen. Zo weet je precies wat de meest kritieke risico’s die jouw doelstelling beïnvloeden en waar je het meest aandacht aan moet geven om deze risico’s te beheersen. Een risicomatrix helpt om risico's te categoriseren in verschillende niveaus, bijvoorbeeld van “mogelijk” tot “gevaarlijk.”
Stap 5: Behandel het risico
Het liefst wil je natuurlijk dat risico's niet uitkomen. Kijk dus al naar preventieve maatregelen of strategieën om risico’s te verminderen of te voorkomen. En komt het risico toch uit? Zorg dan dat er een noodplan klaarligt om daarmee om te gaan.
Stap 6: Monitoren
Eén van de belangrijkste onderdelen van risicomanagement is toch wel: het monitoren ervan. Ook wel risicobeheersing genoemd. De impact van een risico kan gedurende je project veranderen of misschien komen er wel nieuwe risico's bij. Houd daarom risico’s gedurende het hele project in de gaten, bijvoorbeeld met een projectlogboek. Zo kan je team anticiperen op risico's die zich voordoen en kom je niet voor verrassingen te staan.
Risicobeheersing is een continu proces
Risicobeheersing wordt het meest toegepast in projecten of op het gebied van financiën. Het is een continu proces, waarbij je risico's en de maatregelen van projecten of financiën moet blijven beoordelen. Er zijn meerdere vormen van risicobeheersing: je vermindert of vermijdt het risico, je accepteert het risico of je zorgt dat jij geen risico meer loopt door dit ergens anders neer te leggen. Welke strategie je kiest is afhankelijk van hoe groot de kans is dat het risico zich voordoet en hoe groot de gevolgen van het risico zijn.
Financieel risicomanagement
Risicobeheersing in het financiële domein noem je financieel risicomanagement. Bij financieel risicomanagement ga je pro-actief aan de slag met het beheersen van financiële risico's door deze vooraf te identificeren. Meestal wordt dit gedaan aan het begin van elk boekjaar of groot financieel project. Zo kun je de financiële gezondheid van je organisatie waarborgen en vergroot het de veerkracht van je organisatie wanneer financiële risico's zich voordoen.
Voorbeelden van financiële risico’s
Financiële risico’s zijn altijd aanwezig en het is belangrijk deze te herkennen voordat het te laat is. Voorbeelden van de meest voorkomende financiële risico’s zijn:
Dit is een risico die kan optreden in de dagelijkse werking van je bedrijf, bijvoorbeeld op het gebied van personeel, voorraadbeheer of fraude. Deze zijn vaak niet van tevoren ingecalculeerd, maar kunnen wel ernstige gevolgen hebben als ze zich voordoen.
Een juridisch risico kan optreden door veranderingen in wet- en regelgeving. Het inschakelen van een kundig juridisch adviseur kan helpen om deze risico's te voorkomen of verminderen.
Dit risico kan zich voordoen wanneer debiteuren betaalverplichtingen niet nakomen. Er komen dan extra kosten voor je rekening of je dient achterstallige betalingen te innen.
Een liquiditeitsrisico treedt op wanneer je onderneming niet aan de betalingsverplichtingen kan voldoen en het voortbestaan van je onderneming in het nauw komt. Het risico kan zich voordoen op het gebied van activa en passiva. Bijvoorbeeld wanneer activa die niet snel liquide gemaakt kan worden en passiva wanneer er niet genoeg geld is om aflopende schulden te betalen.
Dit is een risico die optreedt door veranderingen of fluctuaties in de markt. Denk aan een veranderende rente of aandelen.
Financiële risico's inschatten: waarom is het belangrijk?
Het beheersen van financiële risico’s is cruciaal voor een gezonde financiële positie van je organisatie, maar waarom eigenlijk? Wij hebben de belangrijkste redenen op een rijtje gezet:
- Compliance en regelgeving: veel sectoren hebben direct of indirect te maken met strikte wet- en regelgeving. Financieel risicomanagement helpt organisaties om aan deze voorschriften te voldoen en boetes van bijvoorbeeld de overheid te voorkomen.
- Verbeterde besluitvorming: het in kaart brengen van risico’s helpt organisaties om beter geïnformeerde beslissingen nemen. Aan de hand van de vastgestelde risico's kun je bijvoorbeeld wachten met investeren of je strategische planning anders inrichten.
- Vertrouwen van stakeholders: het identificeren van risico's is belangrijk om het vertrouwen van stakeholders te behouden. Investeerders, aandeelhouders en andere belanghebbenden bouwen op de financiële gezondheid van je organisatie. Hierbij dien je je risicomanagement op orde te hebben, zodat je financiële risico's zoveel mogelijk kunt beperken.
- Bescherming tegen verlies: Op het moment dat financiële risico's zich voordoen heeft dit direct invloed op de gezondheid van je organisatie. Het effectief toepassen van risicomanagement beschermt je organisatie tegen onverwachte financiële verliezen.
Financiële risico's managen door digitalisering
Kortom, risicomanagement is met name essentieel voor de financiële gezondheid van je onderneming. Door bij een groot financieel project of financiële investering vooraf risico's te identificeren met een duidelijk risico management proces bespaar je een hoop lasten voor later. Financiële risico's managen wordt nog makkelijker met digitalisering. Met financiële software heb je altijd inzicht in je financiën en een actueel beeld wat de financiële situatie van je bedrijf is. Dashboards helpen om financiële trends te voorspellen, risico's te beheersen en snel te anticiperen op veranderingen binnen en buiten je organisatie.